قالب بندی چیست و چگونه انجام می شود؟

فرآیند سرهم کردن و آماده‌سازی قالب بتن، با عنوان «قالب‌بندی» (Formwork) شناخته می‌شود. در ساخت قالب بتن موادی مانند الوار چوبی، تخته لایه، فلزات، سرامیک یا فیبرهای پلیمری تقویت‌شده مورد استفاده قرار می‌گیرند. به ساخت قالب با استفاده از مواد چوبی، اصطلاحا «تخته قالب بندی» (Shuttering) می‌گویند. تخته قالب‌بندی، متداول‌ترین نوع قالب‌بندی است که در محل اجرای پروژه و با استفاده از الوار چوبی یا تخته لایه انجام می‌شود.

والپست جدید چیست؟

ضرورت قالب بندی بتن چیست و چرا اهمیت دارد؟

در مواقعی که هیچ خاک یا سازه‌ای برای محافظت از بتن ریخته شده و نگه داشتن آن به شکل دلخواه وجود نداشته باشد، حتما باید از قالب بتن استفاده کرد. به طور کلی، قالب‌بندی برای موارد زیر ضروری است:

سازه‌های توپر نظیر پی، ستون، تیر و غیره
بازسازی سازه‌ها
سازه‌هایی با عملکرد بخصوص مانند دودکش، مخزن و غیره
پل و برج
ساختمان‌های عمومی
سازه‌هایی با شکل نامنظم

والپست منقطع چیست؟

انواع قالب بندی چه هستند؟

بیشترین کاربرد قالب‌بندی برای ساخت پی، دیوار، ستون و دال بتنی است. البته قالب‌بندی برای ساخت تیر، سقف، جاده، پیاده‌رو، ایوان و سازه‌های مختلف دیگر نیز به کار می‌رود. در این قسمت به معرفی پرکاربردترین انواع قالب‌بندی می‌پردازیم.

قالب بندی پی

اولین مرحله در ساخت سازه‌های بتنی، ساخت پی و کف سازی است. ستون یا دیوارها بر روی پی قرار می‌گیرند. بنابراین، طراحی شکل و ابعاد پی به نوع سازه‌ای بستگی دارد که قرار است روی آن ساخته شود. در نتیجه، ابعاد و شکل قالب‌بندی نیز به ابعاد و نوع پی (منفرد یا نواری) ارتباط خواهد داشت.

قالب بندی دال

دال بتنی، سازه‌ای است که معمولا در سقف ساختمان یا در برخی از مواد بر روی پی قرار می‌گیرد. قالب‌بندی دال بتنی به نوع دال طراحی شده (یک طرفه یا دو طرفه) بستگی دارد.

کاربرد قالب بتن به پروژه‌‌های ساختمانی و صنعتی محدود نمی‌شود. علاوه بر موارد بالا، قالب‌های مخصوص برای ساخت وسایل کوچک و تزئینی مانند صندلی، گلدان، بطری، قفسه و غیره نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

قالب بندی ستون

ستون‌های بتن مسلح معمولا در معرض بارهای جانبی قرار می‌گیرند. دلیل این موضوع، کوچک بودن سطح مقطع ستون‌ها نسبت به ارتفاع آن‌ها و حجم نسبتا بالای بتن‌ریزی است. بنابراین، هنگام قالب‌بندی ستون حتما باید از اتصالات محکم و تکیه‌گاه‌های مقاوم استفاده کرد. با افزایش ابعاد ستون بتنی، باید سختی قالب‌های بتن نیز افزایش یابد. این کار توسط افزایش ضخامت جداره داخلی قالب یا اضافه کردن ورق‌های تقویت‌کننده عمودی صورت می‌گیرد.

قالب بندی دیوار

قالب‌بندی دیوار معمولا از دو طرف صورت می‌گیرد. به دلیل مساحت بالای مقطع دیوارها، بارهای جانبی اعمال شده بر قالب دیوار نسبتا کمتر از قالب ستون است. با این وجود، هر چه ارتفاع دیوار بلندتر باشد، از تجهیزات بیشتر و مقاوم‌تری برای قالب‌بندی آن استفاده می‌شود.

قیمت والپست آماده

قالب بتن

ملاحظات قالب بندی کدام هستند؟

پس از اتمام قالب‌بندی، بهتر است شبکه‌ای از میلگرد را داخل قالب قرار داد. این کار باعث تقویت استحکام سازه بتنی می‌شود. مرحله بعد، بتن‌ریزی است. هنگامی که بتن درون قالب به اندازه کافی سخت شده باشد، باید قالب را از روی آن جدا کرد. در صورتی که نوع قالب مورد استفاده دائمی باشد، قالب بر روی بتن باقی خواهد ماند. هدف از روش‌های مختلف قالب‌بندی، ساخت یک مجموعه مقاوم با امکان جابجایی، برپا کردن، بتن‌ریزی و باز کردن آسان است. به منظور دستیابی به این اهداف، اجزا مختلف قالب باید به خوبی در کنار یکدیگر قرار گرفته باشند.

موارد زیر، نکات ضروری در هنگام اتصال اجزا مختلف قالب به یکدیگر هستند:

اتصالات باید سفت و محکم بوده و امکان نشت بتن تاز از درون قالب وجود نداشته باشد.
جداره داخلی به خوبی به اجزا چارچوب متصل شده باشد تا با تشکیل یک سازه یکپارچه، جابجایی قالب به راحتی صورت گیرد.
صلبیت قالب به اندازه‌ای باشد که تحت وزن بتن خم نشود.
مقاومت قالب برای نگهداری بتن را در محل مورد نظر کافی باشد.
مهاربند و تکیه‌گاه‌های عمودی و افقی با استفاده از تیر و نگهدارنده (داربست) به خوبی نصب شده باشند.
قالب به طور کامل تراز باشد.
قالب باید توانایی تحمل المان‌های مختلف را بدون نیاز به بستن با طناب داشته باشد.
امکان باز کردن راحت اتصالات و بازیابی حداکثری پیچ، مهره و تجهیزات دیگر وجود داشته باشد.
با رعایت نکات بالا می‌توان شکل صحیح، مقاومت بهینه و دوام کافی سازه بتنی را تضمین کرد. البته برای دستیابی به بهترین نتیجه، ماده تشکیل دهنده قالب و انتخاب قالب متناسب با سازه مورد نظر نیز از اهمیت بالایی برخوردار هستند.